Soms vraag je jezelf weleens af: Kan het nog sneller dan dit? Het antwoord is veelal: ja! Best tof dat je regelmatig onder de indruk bent van een stukje hardware. En tegen de tijd dat het normaal begint te worden komt er vast wel weer iets dat nog sneller is. De eeuwige zege van een pc nerd. Of is het eigenlijk stiekem een vloek?
De laatste SSD’s die ik testte waren de Sandisk Ultra en WD Blue. Beide voorzien van 3D-technologie en prima in orde op het vlak van prestaties. Ditmaal kreeg ik een tweetal M.2 SSD’s in de brievenbus. Voor mij de eerste benchmark ronde van dit type opslag. Dit is dan weer zo’n typisch gevalletje van die eeuwige drive for more.
SSD is SSD, maar toch ook weer niet. Je hebt inmiddels al een aantal variaties van dit type opslag op de markt. De SSD die ik test is de 1TB Western Digital Black NVMe. Dit is een M.2 SSD. Je kent ze vast wel, van die gekke dunne printplaatjes die je op je moederbord prikt. Ergens zijn het net DDR-modules.
Naar eigen zeggen is dit model een heus snelheidsmonster. Wie een beetje de verschillende benchmarks op het internet leest weet dat op dit moment Samsung aardig de koppositie heeft op dit vlak. Maar toch verwacht ik van de WD Black NVMe ook wel goede prestaties. De eerste generatie van dit model deed het niet zo denderend. Reden temeer om de hoop te hebben dat WD het een tandje serieuzer heeft aangepakt.
Het ziet het bijna niet, maar er zit toch echt een flinke stapel techniek op dat kleine printplaatje. WD heeft gebruik gemaakt van SanDisk’s 64-laags 3D TLC NAND flash geheugen. Dit is helemaal niet gek als je weet dat SanDisk en WD allemaal een pot nat is. Het enige dat beide merken nog uniek hebben, is de sticker die uiteindelijk op het SSD wordt geplakt. Deze 64-laags oplossing kwam je ook al tegen in de laatste SATA SSD’s die beide merken vorig jaar op de markt brachten, namelijk de SanDisk Ultra 3D en WD Blue 3D.
Door het slim verticaal stapelen van de geheugencellen is het mogelijk om meer opslagcapaciteit per oppervlak te realiseren. Inmiddels lukt dit met 64 lagen van geheugencellen en hiermee daalt de prijs per Gigabyte voor de productie. Dit proces zelf is dan net weer iets duurder dan bij een traditionele SSD.
Ondanks dat dezelfde geheugentechniek wordt toegepast heeft WD (of was het SanDisk?) afscheid genomen van de Marvell controller. Ditmaal heeft het merk zelf een eigen controller ontwikkeld met 3-cores. Het voordeel van het zelf ontwikkeling ligt vooral in de flexibiliteit voor nieuwe producten. De controller kan eenvoudig worden aangepast om een ander soort type opslag te bieden. Nemen we de WD Black die hier op tafel ligt dan is dat model vooral gericht op PC gaming en de zwaardere commerciële toepassingen. Maar met wat tweaking kan de controller ook voor instap modellen worden ingezet, of juist een heel specifiek doel. De controller werkt op basis van een PCIe 3.0 x4 interface, of een x2.
Maar wat moet dit alles nu betekenen voor mij als eindgebruiker van de WD Black NVMe? Nou, als ik de specificaties (en de verpakking) mag geloven, dan moet deze bad boy in staat zijn om leessnelheden van 3400MB/s te behalen, en schrijfsnelheden van zo’n 2800MB/s. Dit is “Fast AF!”, echter geloof ik het natuurlijk pas als het ook echt in de praktijk te behalen is. De benchmarks en cijfers van de fabrikanten zijn niet per definitie gelogen, maar wel vaak in de praktijk niet haalbaar. Het testen van een SSD doe ik dan ook op basis van enkele synthetische tests (wat haalt hij maximaal met de kraan helemaal open) en real world tests (hoe snel is hij bij veel kleine bestanden, of games). Uiteraard niet door middel van een stopwatch, maar gewoon lekker met de daarvoor ontwikkelde benchmarksoftware.
Nogmaals voor de duidelijkheid, ik test hier de 1TB variant van de WD Black NVMe SSD. Op onderstaande foto zie je hem schuilen net onder de Radeon-videokaart.
Specificaties van de WD Black NVMe SSD
Prestaties in de praktijk
Synthetische test
De synthetische tests hebben eigenlijk als doel om de hoogst haalbare doorvoersnelheid te bereiken. Dit is geen realistische workload zoals je die overdag op je werk hebt, of tijdens een stevig potje gamen, maar zie het als een snelweg waarop je de maximale snelheid van je auto kunt toetsen. Geen tegenliggers, geen ander verkeer. Gewoon het gas erop en kijken waar de naald stopt. Voor deze SSD is het precies hetzelfde.
AS SSD Benchmark
De AS SSD test kijkt naar de maximale snelheid bij sequentieel lezen en schrijven, en voegt hier nog een extra meting aan toe voor 4k blokken met een single thread, 64 threads, en als laatste de toegangstijd. Hierbij wordt gebruik gemaakt van oncomprimeerbare data. Dit alles gaat in de blender en levert een score op voor het lezen, schrijven, en het totaal. Om je niet alleen de score te geven, maar ook de daadwerkelijk behaalde snelheden, lever ik je meerdere grafieken aan. De AS SSD testen zijn drie keer uitgevoerd, met tussendoor een herstart van de computer en een wachttijd van 1 minuut om het systeem klaar te maken voor actie. Dit om uiteraard te zorgen voor consistente meetwaarden.
In de onderstaande grafiek zie je de resultaten van de WD Black NVMe en de onlangs geteste Kingston A1000 SSD. Het verschil is groot, maar de Kingston SSD een budget NVMe SSD met een Gen3 x2 interface. De WD black heeft een Gen3 x4 interface. Naar mate er meer SSD’s op de pijnbank landen, zullen ook de resultaten beter vergelijkbaar worden.
Kijken we naar de maximale snelheid die door de WD Black gehaald wordt, dan komen we uit op 2950 MB/s. Op de doos staat 3400MB/s, hoe zit dat? Zoals ik eerder al aan gaf verschilt het per benchmark tool wat er haalbaar is. De maximale snelheid op de verpakking van WD is natuurlijk echt de meest rooskleurige uitkomst. AS SSD gebruikt oncomprimeerbare data en hier heeft de SSD het iets lastiger mee. Zetten we dit uit tegen de gehaalde leessnelheid in AS SSD, dan doet hij het met bijna 3000MB/s erg goed.
Even terugkijkend naar de specs van de SSD geeft Western Digital een snelheid van 2800MB/s op voor het schrijven. In onze test haalt hij 2505 MB/s en dat zit er erg dicht tegenaan.
Voor het vergelijk natuurlijk ook even de uiteindelijke read, write en total score binnen AS SSD. Dit wordt natuurlijk een stuk interessanter als er meer SSD in de database komen.
PCMark 8 Storage benchmark
Synthetische tests zijn interessant, maar geven geen goed beeld van hoe een SSD presteert in het dagelijks leven. Ze zijn immers gemaakt om de maximale snelheden te tonen met verschillende instellingen. Je ziet deze cijfer dan ook vaak op de verpakking. Door middel van de speciale Storage Benchmark uit de PCMark 8 suite is een beter beeld te krijgen hoe de SSD presteert. Er worden verschillende simulatie uitgevoerd waarbij Games (World of Warcraft), Grafische toepassingen (Adobe Suite) en Kantoorapplicaties (Microsoft Office Suite) de revue passeren. Dit sluit veel beter aan op je dagelijkse bezigheden en vormt een score voor de algehele prestaties. De zogenaamde PCMark8 Score. Deze score zetten wij uit in een grafiek samen met de bandbreedte tijdens de test. Het voordeel is dat de scores goed te vergelijken zijn op de website van Futuremark. Ook als jij zelf een PCMark 8 storage benchmark draait levert dat een score op.
En voilà, hier zie je duidelijk het verschil tussen een synthetische test en een real life variant. De snelheid die de WD Black haalt ligt gemiddeld een flink stuk onder de opgegeven 3400MB /s. Schokkend? Nee, dat niet. Het is logisch want dit zijn hele verschillende workloads. Gemiddeld scoort hij 470MB/s, toch een flink stuk hoger dan de budget Kingston.
IOMeter Workloads
De laatste benchmark is gelijk ook de meest complexe. IOMeter is een tool waar je verschrikkelijk veel mee kunt. En dat is top. Maar dit is ook gelijk het manco aan de software. Het is complex, je kunt er (te) veel aan instellen en de resultaten zijn lastig 1-op-1 te vergelijken met andere reviews. Dit laatste moet je dus ook niet doen. Toch krijg je wel een goed beeld van hoe de SSD presteert onder verschillende workloads.
Als eerste wordt er een workload uitgevoerd op basis van 4KB datablokken geheel willekeurige volgorde. Voor zowel de lees- als schrijfacties wordt gekeken naar het uiteindelijk aantal behaalde IOPS. De test begint met een Queue Depth(QD) van 1 en loopt door tot 64. Dit bepaald het aantal gelijktijdige acties die afgevuurd worden op de SSD. De meting loopt steeds 3 minuten, met daartussen een rusttijd van 30 seconden. Na de 4kB workload volgt er een op basis van 2MB blokken die 100% sequentieel is. Als laatste simuleren we ook nog de workload van een Database server, File Server en Workstation. Je kunt je voorstellen dat hier veel verschil in zit als we kijken naar de blokken aan data die heen en weer gaan.
De workload met sequentiële 2MB blokken is wat zwaarder voor een SSD. Het is een constante stroom van gegevens in tegenstelling tot de kleine blokjes van 4KiB. Wanneer het slechts 1 thread is scoort de WD Black net iets hoger bij het lezen en schrijven. Als dit verhoogt wordt naar 2 tot 64 threads dan zakt de prestaties iets in. Bij het lezen valt dit wel mee, maar bij het schrijven halveert het aantal IOPS bijna.
Voor de database, workstation en fileserver workload zien we een mooie lineaire groei van de prestaties. Wanneer het de Queue Depth toeneemt stijgt de doorvoersnelheid van de WD Black. In alle drie de gevallen ligt de grens bij 64 threads boven, of net onder, de 1000 MB/s. En dat is keurig voor een dergelijke SSD.
Doen of niet doen?
Leuk al die synthetische en gesimuleerde workloads, maar merk je echt het verschil tussen bijvoorbeeld een normale SSD of een zoals de WD Black? Het antwoord is simpelweg: JA!. Dit model maakt bijna waar wat er op de verpakking staat. En dat is toch een belangrijke factor. Het maakt nog niet eens zozeer uit hoe hoog dat getal dan is. Je koopt een WD Black omdat de prijs naar je zin is (ga ik vanuit) en dat hij volgens de doos 3400 MB/s kan halen. Natuurlijk weet je zelf ook wel dat dit in de praktijk vaak niet zo is, maar het moet er wel dicht tegenaan zitten. En dat is precies wat mij erg bevalt aan dit model van WD. De eerdere WD Black M.2 die het merk uitbracht maakte het niet waar. De nieuwe NVMe is wat mij betreft een dikke aanrader!
Met een prijs van net geen €400 is hij nog prima betaalbaar. Toch had bij best iets goedkoper mogen zijn. Concurrent Samsung prijst haar Evo 970 M.2 van 1TB namelijk een paar tientjes goedkoper. Niettemin is dit nog steeds een goede aankoop. Mocht je specifieke testresultaten van de bovengenoemde benchmarks willen weten, let me know!
