Na de review van de be quiet! waterkoeling versus luchtkoeling is de strijd begonnen van de instap all-in-one waterkoeling sets. Dit maal staat in de rode hoek Cooler Master met de Cooler Master MasterLiquid 120. In de blauwe hoek, de be quiet! Silent Loop 120. In deze review bekijken we de MasterLiquid 120 en de testresultaten ten opzichte van de be quiet Silent Loop 120 op het gebied van temperatuur, inbouw gemak en design.
Op het eerste oog hetzelfde, maar toch ook niet
Het MasterLiquid 120 set ziet er precies zo uit als dat je in eerste instantie zou denken. Je hebt een pomp met een voet voor op de processor, een tweetal slangen, een radiator en twee ventilatoren om het geheel te koelen. Toch verschilt het per merk hoe het systeem is opgebouwd en welke materialen er zijn gebruik voor de gehele setup. In het geval van de MasterLiquid 120 begint dit met een koperen basisplaat die je op de processor plaatst.
Hij is geschikt voor de recente Intel LGA-1151 en AMD AM4 evenals een aantal voorgangers. De radiator is gefabriceerd uit Aluminium en de slangen uit Fluorinated Ethylene Propylene. Dit laatste noemen we in de volksmond gewoon lekker “FEP”. Dit materiaal is erg goed bestand tegen chemicaliën en oplosmiddelen en wordt niet aangetast door water. Ditzelfde geldt ook voor de behuizing van de Low-Profile Dual Chamber pomp. Om de slangen is nog wel een mooie snakeskin beschermlaag getrokken.
Met alleen de vloeistof, pomp en radiateur ben je er nog niet. Ergens moet de warmte ook onttrokken kunnen worden aan het gesloten systeem. Hier komen de twee meegeleverde MasterFans om de hoek kijken. Ze werken op basis van het zogenaamde Push-Pull principe dat wil zeggen dat de voorste fan geforceerde koele lucht de radiator in blaast terwijl de achterste fan de verwarmde lucht weer afzuigt en wegblaast. Zou je dit niet in een dergelijke opstelling toepassen, dan blijft de warme lucht om de radiator heen hangen en zorgt er op zijn beurt weer voor dat er minder koele lucht terug langs je processor gepompt wordt. En dan…. je raad het al.
Direct duidelijk of de pomp actief is
Wat mij wel meteen opviel en wat ik eigenlijk best handig vind, is de lichtgevende pomp, hierdoor weet ik ook meteen dat hij stroom heeft en dat hij zou moeten werken. Dit is iets dat ik miste bij de waterkoeling van be quiet! Die heeft geen enkele indicator die je laat weten of de pomp überhaupt werkt.
Bij het inbouwen was het wederom weer even een uitdaging om een handige plaats voor de MasterLiquid 120 te vinden. In de Silent Base 800 was hij niet bovenin te plaatsen en heeft uiteindelijk een koeler moeten vervangen. Dit lijkt echter met dit soort enkele setups altijd wel het geval te zijn. Hieronder kun je zien hoe de setup eruit is komen te zien.
De montage van de MasterLiquid 120
Het grote verschil wat ik merkte bij de MasterLiquid 120 is de montage van de pomp op de processor. De Cooler Master pomp heeft een makkelijke aansluiting en geeft de indruk dat deze dichter op de processor gedrukt wordt. Hierdoor krijg ik het gevoel dat hij beter zou moeten koelen. Of dat in de praktijk ook echt zo is zien we straks bij de resultaten. Wel kreeg ik een milde paniek aanval toen ik allemaal water horde kolken toen ik de computer voor de eerste keer aanzette met deze koeler. Dit was voor mij onbekend en de andere waterkoelers die ik heb getest hadden dit niet.
Na alles te hebben gecontroleerd durfde ik de computer toch weer aan te zetten en hield het borrelen op na een minuut of drie. Pfoee, gelukkig! Om zeker te zijn dat het goed was stuurde ik even een mailtje naar Cooler Master en kreeg ik gelukkig te horen dat het normaal is dat je dit hoort. Het komt doordat de lucht nog moet settelen en naar boven komt.
Testmethode en hardware
Voor de meting is de volgende setup gebruikt: de Silent Base 800 kast van be quiet! Als moederboard de Asus Sabertooth X79 (Socket 2011) met als processor een Intel Core i7-3930K. Hiervoor hebben we de temperatuur van de koelers gemeten met de processor op fabrieksinstellingen. Dit noemen we ‘stock’. Als tweede meting hebben we dezelfde processor met getunede instellingen gebruikt, ook wel ‘overclocked’ genoemd. Om rekening te houden met de omgevingstemperatuur ten opzichte van de gemeten processor temperatuur trekken we de omgevingstemperatuur van het resultaat af. De resultaten zijn dus de delta’s, ofwel ΔT.
Voordat ik verder ga, nog even wat technische specs. Want als echte nerd willen we dat natuurlijk wel weten! Hieronder kun je zien wat de instellingen zijn geweest voor de metingen, stock en overclocked;
CPU | Stock | Overclocked |
Name | Intel Core i7 3930K | Intel Core i7 3930K |
Codename | Sandy Bridge-E | Sandy Bridge-E |
Specification | Intel(R) Core(TM) i7-3930K CPU @ 3.20GHz | Intel(R) Core(TM) i7-3930K CPU @ 3.20GHz |
Technology | 32 nm | 32 nm |
TDP Limit | 130.0 Watts | 130.0 Watts |
Tjmax | 91.0 °C | 91.0 °C |
Core Speed | 3201.5 MHz | 4199.0 MHz |
Multiplier x Bus Speed | 32.0 x 100.0 MHz | 42.0 x 100.0 MHz |
Rated Bus speed | 3201.5 MHz | 3199.3 MHz |
Stock frequency | 3200 MHz | 3200 MHz |
Voltage 0 | 1.15 Volts (VID) | 1.39 Volts (VID) |
Power 0 | 53.40 W (Package) | 205.68 W (Package) |
Power 1 | 36.87 W (IA Cores) | 188.88 W (IA Cores) |
Power 2 | 16.53 W (Uncore) | 16.80 W (Uncore) |
Clock Speed 0 | 3201.55 MHz (Core #0) | 4199.02 MHz (Core #0) |
Clock Speed 1 | 3201.55 MHz (Core #1) | 4199.02 MHz (Core #1) |
Clock Speed 2 | 3201.55 MHz (Core #2) | 4199.02 MHz (Core #2) |
Clock Speed 3 | 3201.55 MHz (Core #3) | 4199.02 MHz (Core #3) |
Clock Speed 4 | 3201.55 MHz (Core #4) | 4199.02 MHz (Core #4) |
Clock Speed 5 | 3201.55 MHz (Core #5) | 4199.02 MHz (Core #5) |
CPU-Z version | 1.78.3.x64 | 1.78.3.x64 |
Ook is voor het testen weer dezelfde software gebruikt als in mijn vorige review. Dit zijn: Prime95 voor de stresstest op de processor (Small FFT’s voor maximale warmte) en RealTemp om een goed beeld te krijgen van de processor temperatuur. Buiten dat wij de stresstest hebben gedaan hebben we ook met de zeer populaire game Overwatch getest. De verschillende testen zijn als volgt opgebouwd:
- Idle: De gemiddelde temperatuur van de processor na 5 metingen zonder belasting.
- Overwatch: Temperatuur na 4 uur gamen 6vs6, hoogste temperatuur gemeten
- Prime: Maximale temperatuur na 4 uur Prime95 met Small FFT.
In de grafiek zijn de metingen dubbel opgenomen. De delta’s zijn de temperaturen uit de meting met aftrek van de omgevingstemperatuur. De normale meetwaarden zijn de waarden zo uit RealTemp.
Uiteindelijk zijn het veel gegevens die je met een dergelijke test verzamelt, maar waar het eigenlijk om draait is de ΔT. We hebben nu warmere dagen en de koude lucht die gebruikt wordt om te koelen is automatisch dus ook een tikkeltje warmer. Zoals ik eerder al schreef kiezen we voor deze ΔT waarde zodat je een goed vergelijk hebt over de verschillende momenten.
Zoals je kunt zien is de Cooler Master MasterLiquid 120 een sterkere koeler. Al kreeg ik die indruk al bij het inbouwen. Als we de meting uitzetten tegen de eerdere gegevens die we hebben verzameld van de be quiet! Silent Loop 120, dan valt het op dat de MasterLiquid bij belasting beter koelt. Als de computer idle is dan zie je de temperatuur iets hoger liggen bij de Cooler Master. Dit kan aan de afstelling liggen of de rotatie snelheid van de pomp.
Zoals je in de grafiek kunt zien is het verschil met de stock-meting maar 4 °C in tegenstelling tot overclocked. Hier zit een verschil van maar liefst 13 °C. Het is duidelijk dat de Cooler Master MasterLiquid 120 de winnaar is van de battle of de 120mm All in Ones. Kijkend naar het totaalplaatje dan is de inbouwpositie gelijk, maar het aanbrengen van de processor pomp was wel erg verschillend. Hierin heeft de Cooler Master MasterLiquid 120 toch mijn voorkeur. Omtrent het design vind ik de lichtgevende processor pomp wel een pluspunt en de koperen voet ziet er ook gewoon vet uit. Het heeft geen invloed op de prestaties maar overall voor mij reden genoeg om voor de Cooler Master te kiezen. En dan is er ook nog de prijs. De MasterLiquid is een flink stuk goedkoper dan de Silent Loop 120. Dit is maar liefst €64,50 tegen €107,-
Prijs en beschikbaarheid
De Cooler Master MasterLiquid 120 is per direct verkrijgbaar voor een prijs van €69,- bij onder andere Informatique.